İTİB - BATMAMALI STATUSLAR

Bu gözəl bayram münasibəti ilə hər birinizi təbrik edir və cümhuriyyət dəyərlərini doya-doya yaşamanızı arzu edirəm)) Bəzən AXC haqqında deyirlər ki, bəs o dövlətin olmasından o vaxtki əhalinin xəbəri olmayıb filan. Düzdür, o zaman savadlı insan az idi deyə bütün hekayəni yaradan insanların sayı bir o qədər də çox deyildi, amma bu yaxınlarda bu məsələylə bağlı maraqlı bir şey öyrəndim. Sən demə cümhuriyyətin yaranmasını elan edən Milli Şuranın üzvləri 1918-ci il yanvarın 5-də Rusiyada Müəssislər Məclisinə seçilən şəxslər imiş O dövr çox maraqlı və qarışıq dövrdür. Bizimkilər birləşib bir yerdə giriblər seçkilərə və düz 600 min səs toplayıblar. O zaman Azərbaycan əhalisin təxminən 2 milyon olduğunu və qadınların səs vermədiyini düşünsək bu möhtəşəm nəticədir. Maraqlıdır ki, dindarlar cəmi 60 min səs yığa bilib. Bu məsələdə yaxşı bir gediş edib cümhuriyyətçilər. Seçkidən əvvəl din xadimlərinin seçicilərə təsir etməsini qadağan edən bir qanun qəbul etdiriblər. Ona görə də dindarl

Rus ədəbiyyatı böyükdür, bunu hər kəs anlayır. Rus ədəbiyyatının bizim ədəbiyyata, özəlliklə ədəbiyyata münasibətimizə təsiri danılmazdır. Amma burada önəmli məqam var. Onun haqqında heç danışılmır, ona görə də çox şey hazır həqiqət (şablon) kimi qəbul olunur. Ədəbbiyyata bir tekst kimi baxsaq, daha doğrusu ədəbbiyyatın çeşidli tesktlər arasında (kontekstdə) yerini görməyə çalışsaq, maraqlı görüntü yaranır. Tekstlər müxtəlif olur: qəzet tekstləri, məhkəmə tekstləri, parlament tekstləri, elmi və fəlsəfi tekstlər və s. Bədii tekst (ədəbiyyat) bunlardan yalnız biridir. Rus ədəbiyyatının böyüklüyü, amma eyni zamanda həm də problemi ondadır ki, o, tekstlər arasında sadəcə biri deyil, birincisidir. Rusiya'da bədii ədəbiyyat başqa tekstlərdən öncə yarandı, böyüdü, gücləndi. Rusiya'da qəzetlərin, məhkəmələrin, yerli özünü-idarəetmənin, parlamentin, elmin, fəlsəfənin və s. olmadığı bir vaxtda dünyanı, ölkəni, təbiəti və s. anlamaq üçün yalnız bədii tekst yararlı ola bildi. &qu

Bu yaxınlarda Almaniyanın alternativ enerji mənbələrindən hasil etdiyi təmiz enerji əhalinin tələbatını demək olar ki, tamamilə qarşıladı. 15 dəqiqə müddətində sayğaclar tərsinə işləyərək əhaliyə əlavə pul qazandırdı. Almaniya 2050-ci ilə kimi planlaşdırdığı bu nailiyyətə, görünür, vaxtından əvvəl nail olacaq. Elmə və texnoloji gəlişimə üstünlük verən digər dövlətlər də oxşar planlar işləyib hazırlamaqdadırlar. Bizdə də təmiz enerji üçün böyük imkanlar var və bunlardan konkret olaraq ikisi ( günəş və dənizin dalğa enerjisi) haqqında daha əvvəl yazmışdım. Böyük miqyaslarda bu cür potensial enerjilərdən əlavə kiçik şkalada da alternativ enerji mənbələri var. Məsələn, telefonun, tabletlərin batereyasına bəs edəcək qədər enerji mənbəsi mümkündür və hal-hazırda nanotexnologiya üzrə araşdırma qruplarından bəziləri sırf bu işlə məşğuldurlar. Belə mənbələrdən biri gündəlik geydiyimiz köynəklər ola bilər. Xüsusi növ materialdan hazırlanmış köynəyi geyinirsiniz, hərəkət etdikcə həmin köyn

Yunanlar, eyni suala çeşidli cavabların olduğunu görəndə, doğru cavabı axtarmağa girişirdilər. Romalılar belə durumda doğru cavabı deyil, faydalı cavabı tapmağa çalışırdı. Nəticədə, Yunanlar məntiqi yaratdılar, Romalılar - hüququ. Təktanrılı dinlər yaranandan sonra, özəlliklə Xristianlıqda kilsənin bu işdə rolu böyük oldu, hüququ məntiqə tabe etdirdilər (haqqın Tanrıdan gəldiyini iddia edən teokratik nəzəriyyələr). Oyanma (Renessans) və Aydınlanma (Enlightment) çağlarında hüququ məntiqdən ayırmağa çalışdılar (haqqın insan təbiətindən doğduğunu iddia edən təbii hüquq nəzəriyyələri). Yenilənmə (Modern) Çağında dövlət dini özündən ayıra, bütün ictimai işlərdə hakim mövqe qazana bildi və bununla hüququ yenidən məntiqə tabe etdirdi (pozitivist və normativist nəzəriyyələr). Sonradan, beynəlxalq hüququn və təbii hüquq nəzəriyyələrinin yeni örnəklərinin ortaya çıxmasıyla hüquqla məntiq arasında məsafə yenidən böyüməyə başladı. Məntiq ən çox və daha yaxşı hakimiyyətin tətbiq olunduğu

Bu gün Qarabağ problemi ətrafında heç bir ciddi proses yoxdur. Sadəcə İlham Əliyevin korrupsiya əməllərini ifşa edən "Panama Papers" adlı sənədləri və məsələni ört-dasdır etmək, manatın devalvasiyası, iqtisadi krizis və sosial problemləri gündəmdən çıxarmaq üçün Qarabağ kartı hakimiyyət tərəfindən istifadə edildi. Əslində isə status-kvo nə idisə, indi də odur. Dəyişən bir şey yoxdur! Nə Rusiya bizi dəstəkləyəndir, nə Minsk Qrupu məsələyə ədalətli yanaşandır, nə Qərb bizə dəstək durandır, nə də Ermənistan geri çəkiləndir. Bir sözlə, nə dünya dəyişib, nə Azərbaycan... Vyanada Əliyevlə Sarkisyanın görüşündən heç bir gözlənti olmamalıdır. 10 ildən çoxdur, görüşürlər, bu da görüşlərdən birisi olacaq. Hər iki prezidentə Qarabağ probleminin olduğu kimi qalması sərf edir. Bu gün yalnız Sarkisyan və Ermənistan deyil, İlham Əliyev də status-kvonun tərəfdarıdır. Çünki Qarabağı geri almaq üçün savaşmaq lazımdır. Savaş da indiki hakimiyyət üçün əlavə risklər, ruslarla problemlər dem

Milyardlarla il öncə həyatın yaranmasına səbəb olan molekulyar rəqs müasir elmdə qaranlıq sirlərini biri olaraq qalır. Dəqiq "xoreoqrafiya" zaman içində itirilmiş olsa da elm indi "rəqsin" əsas addımlardan biri müəyyən oluna biləcəyini deyir. Almaniyada kimyaçıla erkən yer üzündə mövcud olmuş, DNT, RNT və hüceyrənin enerji mexanizmlərinin əsas tərkib hissəsi olam purin (C5H4N4) adlı birləşmələrin yayılmasına yol açan kimyəvi maddələr haqqında hesabat hazırlayıblar. Abiogenez nəzəriyyəsinə görə ilk olaraq RNT yaranmışdır. Hazırkı elmi məlumatlara görə ilk uzun RNT zənciri genetik məlumat daşıyır və kimyəvi reaksiyalarda katalizator rolu oynayırdı. Bu iki funksiya həyatın təkamülü üçün əsaslardan biridir. Lakin RNT zəncirinin özünün necə yarandığı, necə yayıldığı və "RNT dünyası"na necə yol açdığı qaranlıq qalırdı. RNT 4 fərqli fundamentdən ibarətdir: Adenin (A), Quanin (G), Urasil (U), Sitozin (C). 8 il öncə ingilis kimyaçı Con Saderlandın başçılıq e

“Azərbaycanın qızıl ulduzları” kitabı. Iki dildə nəşr olunub: azərbaycan və rus. Təzəlikcə əlimə keçib. Oxuyub görürəm ki, II Dünya müharibəsi (Böyük Vətən müharibəsi) zamanı Azərbaycan SSR-dən Qızıl Ulduz alan, yəni Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülən 121 nəfər olub. Onlardan 42-si azərbaycanlıdır, təxminən bir o qədəri də ermənidir. Bunlardan 24-ü Qarabağda doğulan ermənilərdir. Yerdə qalan qəhrəmanlar isə müxtəlif millətlərdən olan (rus, yəhudi, tatar, ukraynalı və sair) Azərbaycan SSR vətəndaşlarıdır. İnternetdən tapdığım məlumatlara görə hətta aralarında Fəxri Xiyabanda basdırılanları da var, məsələn Kuturqa İvan Vasilyeviç (kazak), Levin Semyon Samuiloviç (yəhudi), Fedorenko Stepan Alekseyeviç (ukraynalı) . Eləcə də II Fəxri Xiyabanda basdırılanı var, Şlyaxturov Pyotr Petroviç (Şamaxı rusu), amma çox təəssüf ki, bu qəhrəmanlar haqda vikipediyada azərbaycan dilində məlumat yoxdur. 121 nəfərin içində ilk olaraq Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adina layiq görülən şəxs azərbay

Zamin Vəzir Hacı  dünən bir status yazmışdı Tolstoyla Dostoyevski haqqında, onu oxuyanda ağlıma gəldi. Sözsüz ki, ikisi də böyük ədibdirlər. Amma mənim şəxsi təəssüratım budur ki, ictimai həyata adekvat yön göstərmək nöqteyi nəzərindən Turgenev ikisini də üstələyir. Məsələn, Brokqauz və Efronun ensiklopediyasında Turgenev haqqında məqalədə qeyd edilir ki, onun Rusiyada təhkimçilik hüququnun ləğvinə birbaşa təsiri olub. Çünki çarın bu yöndə fikirlərinin formalaşmasında Turgenevin əsərləri şəksiz rol oynayıb. Məsələ burasındadır ki, Rusiya 19-cu əsrdə həll ediləcək məsələləri gətirb çıxardıb 21-ci əsrə, bizi də zibilə salıb. Dostoyevski haqqında çəkilən serialda bir epizod var, Turgenevlə dialoqdur (şərhdə linkini yerləşdirəcəm). Tarixdə birbaşa belə dialqoun olduğunu bilmirəm. Amma orada hər ikisinin dilindən səsləndirilən fikirləri ayrı-ayrı yerlərdə yazıblar. Dialoq Krım müharibəsinə münasibət ətrafındadır. Ona baxanda elə təəssürat yaranır ki, Dostoyevski indi yaşasaydı, &

Azərbaycan hökumətinin Açıq Hökumət Tərəfdaşlığı Beynəlxalq Platformasının dünən çıxardığı qərara münasibəti hələ ki, bəlli deyil. Lakin bu məlumata ictimai reaksiyaların zəif olmasından belə anlaşılır ki, cəmiyyətdə bu platformanın həm mahiyyəti, həm də əhəmiyyəti ilə bağlı yetərincə informasiya yoxdu.   Qısaca onu deyim ki, indi dünyada məmurlardan öz gəlirləri barədə vətəndaşlarına məlumat təqdim etməyi, dövlət orqanlarından öz fəaliyyətləri barədə hesabatları bütün detallarına qədər vətəndaşına açıqlamağı, insanların öz problemlərinin həlli üçün idarəetmədə iştiraka şərait yaratmağı, vətəndaş cəmiyyətinə hərtərəfli sərbəst fəaliyyət üçün meydan verməyi minimum standart olaraq tələbə çevirən yeganə təşəbbüsdü. İkinci belə platforma və ya beynəlxalq təşkilat yoxdur ki, bütün bu məsələlərin hamısını bir yerdə hökumətlərin stolunun üzərinə qoysun. Dünən bu platforma Azərbaycanı aktiv üzvlük statusundan məhrum etdi. Platfrormanın dəyər və prinsiplərinin qorunması ilə bağlı siyas

ABŞ-ın establişment mətbuatı Trumpı yıxmaq üçün əlindən gələni etdi. Amma orada camaat arasında establişmentin "political correctness", siyasi etika-filan söhbətinə münasibət, bizim camaatın AzTv-yə münasibəti kimidir. Söhbət onda deyil ki, ona dəstək verənlər müsəlmanlara, yaxud afroamerikalılara düşməndir, ya da ki, Trumpın bütün səyləmələri ilə razılaşırlar. Tam əminəm ki, bu belə deyil. Söhbət ondadır ki, onun antiestablişment ritorikası (tutaq ki, bizdə YAP əleyhinə, Hadı Rəcəbli, Zahid Oruc, Hacıbala, Abel və s. əleyhinə söhbətlər kimi) o qədər ürəkləri oxşayır ki, o qədər camaat korrupsiyalaşmış Vaşingtondan boğaza yığıb ki, Trumpın bütün çatışmazlıqlarını mətubat nə qədər diqqətə çatdırsa da, camaat vecinə almadı, göz yumdu. Bu sanki bizdə müxalifətin AzTv-dən söyülməsi kimi bir şey idi. Tam əks effekt verirdi. Yalnız bir ciddi fərq də var idi ki, Trumpın özünün də ABŞ Tv-lərə mütəmadi şəkildə çıxmaq imkan olurdu. Sanki primitiv, qaraguruh, savadsız bir müxalifə